गुरूचरित्र – अध्याय सेहेचाळीसावा

॥ श्रीगणेशाय नमः ॥ श्रीसरस्वत्यै नमः ॥ श्रीगुरुभ्यो नमः ॥

नामधारक म्हणे सिद्धासी । पुढें कथा वर्तली कैसी ।
तें विस्तारोनि सांगावें आम्हांसी । कृपा करीं गा दातारा ॥१॥

सिद्ध म्हणे श्रीमंता । ऐकेन म्हणसी गुरुचरित्रा ।
तुज होतील पुत्रपौंत्रा । सदा श्रियायुक्त तूं होसी ॥२॥

सांगो आतां एक विचित्र । जेणें होतील पतित पवित्र ।
ऐसें असे श्रीगुरुचरित्र । तत्परेंसीं परियेसा ॥३॥

गाणगापुरीं असतां श्रीगुरु । सण आला दिपवाळी थोरु ।
शिष्य आले पाचारुं । आपुले घरीं भिक्षेसी ॥४॥

सप्त शिष्य बोलाविती । एकाहूनि एक प्रीतीं ।
सातै जण पायां पडती । यावें आपुले घरासी ॥५॥

एकएक ग्राम एकेकासी । श्रीगुरु म्हणती तयांसी ।
समस्तांच्या घरीं यावें कैसी । तुम्ही आपणचि विचारा ॥६॥

तुम्हीं वांटा आपणियांत । कवणाकडे निरोप होत ।
तेथें आम्हीं जाऊं म्हणत । शिष्याधीन आम्ही असों ॥७॥

आपणांत आपण पुसती । समस्त आपण नेऊं म्हणती ।
एकमेकांत झगडती । आपुला स्वामी म्हणोनियां ॥८॥

श्रीगुरु वारिती तयांसी । तुम्ही भांडतां कासयासी ।
आम्ही एक गुरु सातांसी । एका घरीं येऊं म्हणती ॥९॥

ऐसें वचन ऐकोनि । समस्त विनविती कर जोडूनि ।
स्वामी प्रपंच न पहावा नयनीं । समर्थ-दुर्बळ म्हणों नये ॥१०॥

समस्तांसी पहावें समान । न विचारावें न्यून पूर्ण ।
उपेक्षिसी दुर्बळ म्हणोन । गंगाप्रवेश करुं आम्ही ॥११॥

विदुराचिया घरासी । श्रीकृष्ण जाय भक्तींसीं ।
राजा-कौरवमंदिरासी । नवचे तो भक्तवत्सल ॥१२॥

आम्ही समस्त तुमचे दास । कोणासी न करावें उदास ।
जो निरोप द्याल आम्हांस । तोचि आपण करुं म्हणती ॥१३॥

ऐसें म्हणोनियां समस्त । करिती साष्‍टांग दंडवत ।
समस्त आम्हां पहावें म्हणत । विनविताति श्रीगुरुसी ॥१४॥

श्रीगुरु म्हणती समस्तांसी । येऊं तुमच्या घरासी ।
चिंता न धरावी मानसीं । भाक आमुची घ्या म्हणती ॥१५॥

ऐसें ऐकोनि श्रीगुरुवचन । विनविताति सातै जण ।
समस्तां आश्वासितां येऊं म्हणोन । कवणें करावा भरंवसा ॥१६॥

श्रीगुरु मनीं विचारिती । अज्ञानी लोक नेणती ।
तयां सांगावें एकांतीं । एकेकातें बोलावूनि ॥१७॥

जवळी बोलावूनि एकासी । कानीं सांगती तयासी ।
आम्ही येतों तुझे घरासी । कोणापुढें न सांगावें ॥१८॥

ऐसी भाक तयासी देती । उठोनि जाईं गांवा म्हणती ।
दुजा बोलावूनि एकांतीं सांगती । येऊं तुझ्या घरासी ॥१९॥

ऐसें सांगोनि तयासी । पाठविलें ग्रामासी ।
बोलावूनि तिसरेयासी । तेणेंचि रीतीं सांगती ॥२०॥

ऐसें सातै जण देखा । समजावोनि गुरुनायका ।
पाठविले तेणेंचिपरी ऐका । महदाश्चर्य वर्तलें ॥२१॥

एकमेकां न सांगत । गेले सातही भक्त ।
श्रीगुरु आले मठांत । अतिविनोद प्रवर्तला ॥२२॥

ग्रामांतील भक्तजन । हे व्यवस्था ऐकोन ।
विनविताति कर जोडोन । आम्हां सांडोनि जातां स्वामी ॥२३॥

त्यांसी म्हणती श्रीगुरुमूर्ति । आम्ही राहिलों जाणा चित्तीं ।
न करावी मनीं खंती । आम्ही असों येथेंचि ॥२४॥

ऐसें बोलतां संतोषीं । जवळीं होऊं आली निशी ।
दिवाळीची त्रयोदशी । रात्रीं मंगळस्नान करावें ॥२५॥

आठरुप झाले आपण । अपार महिमा नारायण ।
सात ठायींही गेले आपण । गाणगापुरीं होतेचि ॥२६॥

ऐसी दिपवाळी जाहली । समस्तां ठायीं पूजा घेतली ।
पुनः तैसेचि व्यक्त जाहले । गौप्यरुपें कोणी नेणें ॥२७॥

कार्तिकमासीं पौर्णिमेसी । करावया दीपाराधनेसी ।
समस्त भक्त आले दर्शनासी । गाणगाग्रामीं श्रीगुरुजवळी ॥२८॥

समस्त नमस्कार करिती । भेटीं दहावे दिवसीं म्हणती ।
एकमेकातें विचारिती । म्हणती आपले घरीं गुरु होते ॥२९॥

एक म्हणती सत्य मिथ्या । समस्त शिष्य खुणा दावित ।
आपण दिल्हें ऐसें वस्त्र । तें गा श्रीगुरुजवळी असे ॥३०॥

समस्त जाहले तटस्थ । ग्रामलोक त्यासी असत्य म्हणत ।
आमुचे गुरु येथेंचि होते । दिपवाळी येथेंचि केली ॥३१॥

विस्मय करिती सकळही जन । म्हणती होय हा त्रैमूर्ति आपण ।
अपार महिमा नारायण । अवतार होय श्रीहरीचा ॥३२॥

ऐसे म्हणोनि भक्त समस्त । नानापरी स्तोत्र करीत ।
न कळे महिमा तुझी म्हणत । वेदमूर्ति श्रीगुरुनाथा ॥३३॥

तूंचि विश्वव्यापक होसी । महिमा न कळे आम्हांसी ।
काय वर्णावें श्रीचरणासी । त्रैमूर्ति तूंचि एक ॥३४॥

ऐसी नानापरी स्तुति करिती । दीपाराधना अतिप्रीतीं ।
ब्राह्मणभोजन करविती । महानंद भक्तजना ॥३५॥

श्रीगुरुमहिमा ऐसी ख्याति । सिद्ध सांगे नामधारकाप्रती ।
भूमंडळीं झाली ख्याति । श्रीनृसिंहसरस्वतीची ॥३६॥

म्हणे सरस्वती-गंगाधरु । जवळी असतां कल्पतरु ।
नोळखिती जन अंध-बधिरु । वायां कष्‍टती दैन्यवृत्तीं ॥३७॥

भजा भजा हो श्रीगुरुसी । जें जें काम्य तुमचे मानसीं ।
साध्य होईल त्वरितेसीं । आम्हां प्रचीति आली असे ॥३८॥

अमृत पान करावयासी । अनुमान पडे मूर्खासी ।
ज्ञानवंत भक्तजनांसी । नामामृत श्रीगुरुचें ॥३९॥

श्रीगुरुसेवा करा हो करा । मारीतसे मी डांगोरा ।
संमत असे वेदशास्त्रां । गुरु तोचि त्रैमूर्ति ॥४०॥

गुरुवेगळी गति नाहीं । वेदशास्त्रें बोलतीं पाहीं ।
जे निंदिती नरदेहीं । सूकरयोनीं जन्मती ॥४१॥

तुम्ही म्हणाल भज ऐसी । आपुले इच्छेनें लिहिलेंसी ।
वेदशास्त्र-संमतेसीं । असेल तरी अंगीकारा ॥४२॥

संसारसागर धुरंधर । उतरावया पैलपार ।
आणिकाचा निर्धार । नव्हे गुरुवांचोनि ॥४३॥

निर्जळ संसार-अरण्यांत । पोई घातली असे अमृत ।
सेवा सेवा तुम्ही समस्त । अमरत्व त्वरित होईल ॥४४॥

श्रीगुरु नृसिंहसरस्वती । अवतरला असे त्रयमूर्ति ।
गाणगाग्रामीं वास करिती । आतां असे प्रत्यक्ष ॥४५॥

जे जे जाती तया स्थाना । तात्काळ होय मनकामना ।
कांहीं न करावें अनुमाना । प्रत्यक्ष देव तेथें असे ॥४६॥

आम्ही सांगतों तुम्हांसी हित । प्रशस्त झालिया तुमचें चित्त ।
गाणगापुरा जावें त्वरित । म्हणे सरस्वती-गंगाधर ॥४७॥

इति श्रीगुरुचरित्रामृते परमकथाकल्पतरौ श्रीनृसिंहसरस्वत्युपाख्याने सिद्धनामधारकसंवादे अष्‍टस्वरुपधारणं नाम षट्‌चत्वारिंशोऽध्यायः ॥४६॥

॥ श्रीगुरुदेवदत्त ॥ ( ओंवीसंख्या ४७ )

॥श्रीगुरुदत्तात्रेयार्पणमस्तु॥